Cymeradwyo ein dull strategol ehangach yn ffurfiol
Wrth i Brifddinas-Ranbarth Caerdydd symud o ‘Fargen Ddinesig’ tuag at ddull llawer ehangach a strategol sy’n seiliedig ar ddaearyddiaeth economaidd y rhanbarth cyfan, mae ein cyfres ‘Ail-ddychmygu’r Rhanbarth’ eisoes wedi dangos sut mae sylfeini cryf wedi’u rhoi ar waith, gan roi llwyfan cadarn i adeiladu twf cynhwysol ar draws De-ddwyrain Cymru.
Yr wythnos diwethaf, edrychwyd yn ôl ar enedigaeth P-RC yn 2017 a’r daith a wnaed dros bedair blynedd eithriadol. Yr wythnos hon, rydym yn myfyrio ar ganfyddiadau pwysig Canfyddiadau Adroddiad SQW/Gateway 2020/21, ac mae’r canlyniadau wedi rhoi dilysiad cadarnhaol, annibynnol a chymeradwyaeth gadarn i waith P-RC hyd yma …
Yr hydref diwethaf cyhoeddwyd adolygiad annibynnol SQW o’r gwaith a gwblhawyd gan Fargen Ddinesig Prifddinas-ranbarth Caerdydd ers ei sefydlu ym Mawrth 2017. Mae’n brif adroddiad a gyflwynwyd i lywio “Adolygiad Gateway” Llywodraeth y DU yn gynnar yn 2021 – a chafwyd cadarnhad cadarnhaol ffurfiol cyffredinol gan Lywodraeth y DU ar 11 Mai. Roedd y canfyddiadau’n galonogol iawn, yn enwedig o ran cydnabod y cyflawniadau cynnar addawol a wnaed eisoes – yn enwedig y ffaith nad oes gan unrhyw Ddinas-ranbarth arall Gronfa Fuddsoddi sy’n disgwyl gweld ein helw ar fuddsoddiad neu sydd â’r lefel uchel o ddylanwad yr ydym wedi’i hadeiladu drwy fuddsoddiad Cyhoeddus/Preifat.
Dywedodd David TC Davies, Gweinidog Llywodraeth y DU dros Gymru;
“Mae rhaglen y Fargen Ddinesig a Thwf yn gyfres o brosiectau a rhaglenni a ariennir gan Lywodraeth y DU i greu swyddi a chodi safonau byw ledled Cymru. Rydym yn gwneud cynnydd gwych a chyda phrosiectau mawr sydd eisoes ar y gweill bydd rhyddhau arian gan Lywodraeth y DU yn parhau â’r momentwm ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd.
“Bydd Bargeinion Twf, sy’n cwmpasu pob rhan o Gymru, yn ein helpu i adeiladu’n ôl yn well ac yn gryfach o bandemig Covid-19, gan greu a chynnal swyddi ym mhob rhan o’r wlad ac adfywio economïau lleol.”
Roedd yr Adroddiad hefyd yn canmol y gwaith syfrdanol sydd wedi gweld ein Clwstwr Lled-ddargludyddion Cyfansawdd yn sefydlu cymwysterau o’r radd flaenaf, yn cyflawni ei amcanion – ac yn chwarae rhan bwysig wrth helpu i sicrhau buddsoddiad Strength in Places pellach i’n clystyrau eraill.
Dywedodd Chris Meadows, Cyfarwyddwr, CSconnected Ltd;
“Diolch i raddau helaeth i weledigaeth, cefnogaeth ac ymrwymiad Bargen Ddinesig Prifddinas-ranbarth Caerdydd, mae Cymuned Lled-ddargludyddion Cyfansawdd CSconnected yn Ne Cymru yn amlwg wedi sefydlu’r rhanbarth fel chwaraewr byd-eang allweddol ym maes ymchwil, datblygu, prototeipio a gweithgynhyrchu technolegau galluogi datblygedig. Mae’r rhanbarth ar y map yn gadarn o ran gyrru technolegau’r genhedlaeth nesaf mewn meysydd mor amrywiol â thrydaneiddio i ofal iechyd ac o gysylltedd 5G i roboteg – gan chwarae rhan allweddol mewn technolegau a fydd yn sicrhau bod y DU a chenhedloedd eraill yn cyrraedd targedau sero net dros y blynyddoedd nesaf. Mae’r clwstwr CSconnected yn edrych ymlaen at barhau i weithio mewn partneriaeth â’r Fargen Ddinesig i sicrhau twf yn y sector lled-ddargludyddion yng Nghymru a’r DU.”
Efallai mai’r canfyddiad mwyaf trawiadol yn yr Adroddiad, o’r lefel strategol a’r lefel prosiect, oedd sôn yn rheolaidd am aeddfedrwydd ein Cabinet – a’r ffordd y mae 10 arweinydd Awdurdod Lleol wedi bondio i feithrin ymddiriedaeth a gwneud penderfyniadau beiddgar ar y cyd er lles y Rhanbarth cyfan. Fel y dywedodd un ymgynghorai;
‘Mae wedi newid y meddylfryd o arweinyddiaeth wleidyddol leol, gyda chydnabyddiaeth nad yw Awdurdodau Lleol yn cystadlu yn erbyn ei gilydd – a thrwy roi a chymryd, gellir gwneud manteision i’r rhanbarth ehangach.’
Mae hyn wedi cyfrannu at y gwelliant yn y ffordd rydym yn gweithio mewn partneriaeth, gyda sylw arall wedi’i gofnodi yn nodi;
‘Mae’r ethos partneriaeth a grëwyd gan P-RC wedi dod â phobl yn y maes economaidd ar draws y rhanbarth at ei gilydd i gydweithio mewn ffordd lawer mwy cydlynol, gan weld eu cynlluniau lleol eu hunain mewn cyd-destun rhanbarthol, cenedlaethol a byd-eang ehangach’.
Mae’r sectorau cyhoeddus a phreifat wedi cydnabod cynnydd ac atgyfnerthiad sylweddol o’r deg Awdurdod Lleol P-RC sy’n gweithio fel un grŵp – gyda chytundebau partneriaeth bellach yn cael eu hystyried yn fwy blaengar ac effeithiol, drwy set o feddwl rhanbarthol.
“Mae’r Cabinet wedi aeddfedu i feddylfryd rhanbarthol, gan wneud penderfyniadau beiddgar ar y cyd er lles y Rhanbarth cyfan.”
Mae’r Adroddiad hefyd yn dangos y bu cefnogaeth frwdfrydig i ddull strategol P-RC, gyda chonsensws ar flaenoriaethau a chydnabyddiaeth bod y prosesau gwneud penderfyniadau yn gadarn. Mae llywodraethu cryf wedi bod yn sail i hyn i gyd, yn enwedig drwy rôl ‘tystiolaeth’ a datblygu Fframwaith Buddsoddi ac Ymyrryd, yr ystyriwyd ei fod yn allweddol i ddatblygu portffolio cytbwys o fuddsoddiadau – gyda sylw arbennig hefyd yn sôn am gryfder ac ansawdd y partneriaethau a luniwyd gan Fwrdd y Bartneriaeth Twf Economaidd Rhanbarthol (PTER) wrth alluogi cydweithio â phartneriaid yn y sector preifat.
Yng ngeiriau Frank Holmes, Cadeirydd y PDG, mae canfyddiadau’r Adolygiad yn cynrychioli:
“Dechrau da gan dîm CCR cymharol fach. Ynghanol ein siwrnai yr ydyn ni, yn dal i ddysgu a darganfod wrth i ni ddwyn holl botensial y Rhanbarth ynghyd. Yr hyn sy’n amlwg yw bod y potensial hwn yn enfawr, mae ein strategaeth 20 mlynedd wedi ein rhoi ar y trywydd iawn ac mae’r cyfle yno i adeiladu hunanddibyniaeth a chystadleurwydd fydd yn gallu datblygu economi gynaliadwy a gwydn a sicrhau twf cynhwysol. Mae’n amlwg hefyd bod yn rhaid i ni fanteisio ar y cyfle hwn gydag uchelgais go iawn – a hyder bod gennym, fel Rhanbarth, y wybodaeth a’r arbenigedd i fod yn fwy ac yn well nag yr ydym wedi’i ddychmygu o’r blaen efallai.”
“Cefnogaeth frwdfrydig i’n dull strategol”
Ni ellir gorbwysleisio cydnabyddiaeth yr Adolygiad bod ‘tystiolaeth’ wedi dod yn llinyn pwysig o ran ymyrraeth a gweithgareddau strategol. Mae data rhanbarthol a dadansoddi rheolaidd yn elfennau allweddol yn ein proses blaenoriaethu strategol – ac rydym wedi bod yn ymwybodol o ymrwymo i ddull sy’n mynd i’r afael â heriau a chyfleoedd ar draws y rhanbarth, gyda thystiolaeth yn dod yn elfen graidd ar gyfer achosion busnes ac unrhyw gais am gyllid cydategol. Yn hollbwysig, nododd SQW hefyd fod ein strwythurau llywodraethu wedi bod yn bwysig wrth greu’r ethos hwn; gyda chydraddoldeb pŵer i wneud penderfyniadau o fewn y Cabinet Rhanbarthol yn helpu i ysgogi cynnydd da yn y rhan fwyaf o feysydd o ran datblygu gallu lleol a rhannu arbenigedd.
“Cydnabyddiaeth bod ‘Tystiolaeth’ a ‘Llywodraethu Da’ wrth wraidd ein gweithgareddau strategol ac ymyrraeth”
Wrth edrych i’r dyfodol, cadarnhaodd yr Adolygiad fod y Fargen Ddinesig yn ei chyfanrwydd wedi bod yn ffactor cyfrannol pwysig i gyflawniadau’r rhanbarth dros y pedair blynedd diwethaf – gyda chyllid hirdymor yn canolbwyntio meddyliau, gan roi’r cyfle i ddatblygu dull gweithredu newydd a helpu i ddod â phartneriaid at y bwrdd. Roedd rhai meysydd i’w gwella, wrth gwrs – gan gynnwys ymgysylltu â’n sylfaen fusnes ehangach, y sector cyhoeddus ehangach a’r gymuned – a nodwyd y byddai’r cynnydd o ran cytuno ar ymyriadau a’u rhoi ar waith yn gyflymach ac yn fwy uchelgeisiol pe bai mwy o gapasiti ar gyfer Swyddfa’r Fargen Ddinesig.
“Gwella gallu Swyddfa’r Fargen Ddinesig, drwy strategaeth ar gyfer daearyddiaeth economaidd gyfan yn hytrach nag un rhaglen,”
Mae gwella’r capasiti hwnnw’n rhan hanfodol o’r cam nesaf ymlaen. Fel y nododd un ymgynghorai: ‘Mae’n gamp fawr bod gennym ddeg awdurdod lleol i weithio fel un grŵp. Mae hyn yn newid popeth.’ Mae angen i bethau newid eto os ydym am fachu’r foment unigryw hon yn yr amser a gynigir i ni – a byddwn yn rhannu ein strategaeth ar gyfer daearyddiaeth economaidd gyfan yn hytrach nag un rhaglen, yn ein pennod nesaf.
