Cyfweliad â Pete Burnap, Athro Gwyddor Data a Seiberddiogelwch yn Ysgol Cyfrifiadureg a Gwybodeg Prifysgol Caerdydd.
Roedd erthygl flaenorol yn ein cyfres “Digital Drivers of CCR” yn cynnwys mewnwelediadau addysgiadol Damon Rands, Sylfaenydd Wolfberry Cybersecurity, a wnaeth daflu oleuni disglair ar sut mae busnesau ledled de-ddwyrain Cymru yn elwa ar alluogwr allweddol sy’n hanfodol i unrhyw fenter sy’n cael ei phweru’n ddigidol – sef y seiberddiogelwch 24/7/365 sy’n diogelu’r cysylltedd digidol ac amgylcheddau technoleg amrywiol iawn sy’n nodweddu ein rhanbarth fwyfwy.
Nododd Damon pa mor agos y mae cydweithio agos rhwng Busnes, Llywodraeth a’n Prifysgolion o’r radd flaenaf wedi llunio ‘Gwely Prawf Seiber’ unigryw yma yn P-RC – ac yn y nodwedd ‘Seiber Rhan 2’ hon, cawn ‘Bersbectif Ymchwil a Datblygiad’ gan Pete Burnap, un o arbenigwyr Seiber byd-eang mwyaf blaenllaw’r byd academaidd.
Mae ehangder a dyfnder gwaith arloesol Pete ar draws Seiber a meysydd ehangach Gwyddor Data yn syfrdanol. Y tu hwnt i’w ‘swydd bob dydd fel Athro’, mae Pete hefyd yn gyfarwyddwr Canolfan Ymchwil Seiberddiogelwch Caerdydd, yn ogystal â chyfarwyddwr unig Ganolfan Ragoriaeth fyd-eang Airbus mewn Dadansoddeg Seiberddiogelwch … cyd-gyfarwyddwr y Cyflymydd Arloesi Data chwyldroadol sy’n seiliedig ar P-RC … ac aelod uchel ei barch o Gyngor Deallusrwydd Artiffisial Llywodraeth y DU. Yn ffodus, llwyddodd Pete i ddod o hyd i’r amser i ledaenu gwyddoniaeth ddofn i drosolwg hynod ddiddorol o sut mae’r byd academaidd a diwydiant CCR yn gweithio gyda’i gilydd i arwain y byd seiber – ac ar yr un pryd yn cynnig gweledigaeth gymhellol o ble y gallai’r disgyblaethau data hyn sy’n newid gemau fod yn mynd â ni yn y dyfodol agos ….
Trwy gydweithredu, rydym wedi creu algorithmau canfod maleiswedd uwch ac wedi integreiddio modelau asesu risg newydd sy’n canolbwyntio ar y nod ym musnes Airbus
“Mae cydweithio wrth wraidd Seiber yma yn P-RC. Rwy’n arwain Deallusrwydd Artiffisial ar gyfer ymchwil seiberddiogelwch yn Airbus Cyber Innovation ar secondiad rhan-amser – ac rwy’n gyfarwyddwr unig Ganolfan Ragoriaeth fyd-eang Airbus mewn Dadansoddeg Seiberddiogelwch – felly rwyf wedi llwyddo i weld drosof fy hun sut y gall yr ysbryd partneriaeth hwn greu datblygiadau mawr megis algorithmau canfod maleiswedd uwch, yn ogystal â’r modelau newydd ar gyfer asesu risg sy’n canolbwyntio ar nodau sy’n cael eu hintegreiddio i fusnes byd-eang Airbus. Ers 2012 rydym wedi sefydlu tîm ymchwil rhyngddisgyblaethol o ymchwilwyr technegol a chymdeithasol, gyda phrosiectau cydweithredol yn derbyn cyllid sylweddol gan Airbus, Endeavr Wales a Chynghorau Ymchwil y DU – ac mae’r cydweithrediad hwn rhwng diwydiant, Llywodraeth Cymru a’r gymuned Ymchwil a Datblygiad ehangach yn glasbrint ar gyfer y ffordd ymlaen, yn fyd-eang ac yma yn ein rhanbarth.
“Mae’r cydweithrediadau masnachol hynny’n dechrau dwyn ffrwyth. Mae ein Rhaglen Meistri Seiber newydd yn cael ei chynnal mewn partneriaeth â PwC a P-RC ac yn dod â charfan o 15 o bob rhan o’r rhanbarth at ei gilydd. Mae’n gweithio mewn partneriaeth ar waith ac yn gwbl wahanol i ddysgu traddodiadol yn yr ystafell ddosbarth, gan ddod â chynghorwyr busnes, arbenigwyr technegol a diwydianwyr o’r radd flaenaf at ei gilydd. Ac mae ein gwaith gyda Thales yn y Ganolfan Genedlaethol Ecsbloetio Digidol yng Nglyn Ebwy yr un mor arloesol – sy’n dangos cryfder enw da Prifysgol Caerdydd am weithio gyda diwydiannau i ddarparu atebion Seiber, Deallusrwydd Artiffisial a Gwyddor Data yn y byd go iawn.
“Mae’r holl waith partner cysylltiedig, cydlynol, ymarferol hwn yn hanfodol mewn nifer o ffyrdd – nid yn unig wrth greu atebion cydweithredol y mae mawr eu hangen, ond hefyd wrth ddechrau adeiladu màs critigol o sgiliau seiber cynaliadwy mewn rhannau o’n rhanbarth sydd angen adfywiad cryf. Mae’r set sgiliau Seiberddiogelwch yn ymarferol iawn ac yn addas i feddwl rhesymegol sy’n mwynhau creu problemau a’u datrys – ac rydym yn gweld ymgyrchoedd recriwtio mawr yn cael eu rhedeg gan rai o’n partneriaid masnachol fel CGI ym Mhen-y-bont ar Ogwr, sydd i gyd yn argoeli’n dda ar gyfer ecosystem seiber gref sy’n cyflogi ystod amrywiol o bobl yn P-RC.
Mae ein gwaith gydag Airbus, PwC a Thales yn dangos enw da cynyddol Prifysgol Caerdydd am ddarparu atebion seiber yn y byd go iawn
“Mae’n bwysig iawn gwybod bod pobl yn eistedd wrth wraidd ein holl weithgarwch mewn seiber, data, dadansoddeg a Deallusrwydd Artiffisial. Mae diogelwch systemau, prosesau a data yn cael effaith enfawr ar bob un ohonom, yn y gwaith ac yn ein bywydau pob dydd. Felly, ie, rydym wedi cymryd camau breision mewn dysgu peirianyddol dros y deng mlynedd diwethaf, i’r pwynt lle’r ydym yn awr yn mynd i’r afael â ‘natur’ wirioneddol endid peryglus fel cyswllt maleisus – ac adeiladu’r amgylchedd ymateb awtomataidd a all wneud y penderfyniad cywir wrth ddelio â’r bygythiad hwnnw. Ond mae’n ymwneud â phobl o hyd – y bobl y mae angen i ni eu hamddiffyn a’r bobl sy’n creu’r bygythiad hwnnw yn y pen draw. Mae hynny’n golygu ein bod yn gweithio’n agos gyda gwyddonwyr cymdeithasol yn ogystal â gwyddonwyr data – mewn partneriaeth â seicolegwyr a throseddwyr yn ogystal ag arbenigwyr mewn STEM – i adeiladu’r systemau gwybodaeth sy’n gallu gwneud y dewisiadau cywir a gwneud y penderfyniadau cywir.”
“Does dim modd tanbrisio cwmpas a graddfa ein gwaith yn y maes hwn. Gellir mesur ei bwysigrwydd ar lefel gymdeithasol a hyd yn oed athronyddol, yn ogystal ag o ran mwy o berfformiad sefydliadol, ariannol ac economaidd – gan godi cwestiynau bywyd go iawn fel “Pam mae pobl yn creu’r maleiswedd hwn?” a “Beth yw eu gwir gymhelliant?” Mae’r rhain yn gwestiynau y mae angen i ni eu deall yn llawn os ydym am ddarparu’r atebion seiberddiogelwch cywir – a dyna pam mae ein tîm 20 cryf wedi bod yn ymwneud â thros £19m o ddyfarniadau a buddsoddiadau sy’n canolbwyntio ar uno deallusrwydd artiffisial, seiberddiogelwch, risg a chyfalaf dynol, gan roi gwell dealltwriaeth i ni o’r ‘Pam’ y tu ôl i fygythiadau seiber-droseddu a diogelwch yn gyffredinol: gyda dadansoddeg seiberddiogelwch yn ein galluogi i astudio ‘modus operandi’ gwirioneddol yr ymosodwyr. Mae’n faes hynod gymhleth sy’n rhoi’r disgyblaethau gwyddor data gyda phatrymau prosesau meddwl ac ymddygiadau dynol amrywiol – gan roi ein gwaith yma yn P-RC ar flaen y gad mewn diwydiant seiber sy’n gallu gyrru a diogelu ein byd digidol cyfan.”
